قرارداد استخدام پیمانی چیست؟ آشنایی با شرایط و انواع آن

قرارداد استخدام پیمانی یک نوع توافق شغلی است که میان کارمند و کارفرما، غالباً در سازمان‌های دولتی یا نهادهای عمومی، این نوع قرارداد معمولاً برای مدت معین، بسته می‌شود و برخلاف قراردادهای رسمی که به‌طور دائمی هستند، به کارفرما این امکان را می‌دهد که عملکرد کارمند را در طول این مدت ارزیابی کرده و تصمیم به ادامه همکاری بگیرد.

در این نوع قرارداد، کارمندان تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار می‌گیرند و معمولاً با شرایطی مشابه کارکنان رسمی، ولی با محدودیت‌هایی در زمینه امنیت شغلی و مزایا، مشغول به کار می‌شوند.

قرارداد استخدام پیمانی چیست؟ 

قرارداد کاری موقت نوعی توافق کاری است که میان کارمند و کارفرما برای انجام یک وظیفه مشخص و در مدت زمان معین تنظیم می‌شود. این قرارداد اغلب در دستگاه‌های دولتی یا سازمان‌های عمومی به‌کار گرفته می‌شود و معمولاً برای مدتی از یک سال تا ده سال برقرار می‌شود. هدف از این قرارداد، ارزیابی عملکرد کارمند در طول مدت مشخص است تا در پایان آن، تصمیم‌گیری در مورد ادامه همکاری یا خاتمه آن اتخاذ شود. کارمندان پیمانی به‌طور موقت به‌کار گرفته شده البته برخی مزایای مشابه کارمندان شامل بیمه تامین اجتماعی را دارند.

در قرارداد استخدام پیمانی چه شرایطی باید ذکر شود؟

در تنظیم قرارداد استخدام محدود، برخی شرایط ضروری باید به‌دقت مشخص شود تا هم حقوق و تعهدات کارفرما و هم کارمند به‌وضوح تعیین گردد. از جمله این شرایط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1.   مشخصات طرفین قرارداد: شامل اطلاعات دقیق هر دو طرف، یعنی کارفرما و کارمند، مانند نام، سمت، و مشخصات شناسنامه‌ای.
2.  مدت زمان قرارداد: قرارداد باید مدت زمان مشخصی برای انجام وظیفه معین داشته باشد که معمولاً از یک سال تا ده سال متغیر است.
3.   میزان حقوق و دستمزد: مبلغ مشخص حقوق و نحوه پرداخت آن باید به‌طور دقیق درج شود.
4.    شرایط کاری و ساعات کار: مشخصات ساعات کاری، محل انجام وظیفه و نوع فعالیت‌هایی که کارمند باید انجام دهد.
5.   مزایای شغلی: شامل بیمه، مرخصی، بیمه تکمیلی، و سایر مزایای مرتبط که به کارمند تعلق می‌گیرد.
6.     شرایط فسخ قرارداد: نحوه و شرایط فسخ قرارداد از طرف هر یک از طرفین، به‌ویژه در صورت عدم انجام تعهدات.
7.    توسعه و تمدید قرارداد: شرایط تمدید قرارداد پس از پایان مدت زمان مشخص، در صورتی که عملکرد کارمند مطلوب باشد.
8.   حفظ محرمانگی: در صورتی که اطلاعات محرمانه یا تجاری در کار وجود داشته باشد، ذکر شرایط حفظ این اطلاعات.
9.     تعهدات و مسئولیت‌ها: بیان دقیق وظایف و مسئولیت‌های هر یک از طرفین، چه از نظر کارفرما و چه از نظر کارمند.

توجه به تمامی این موارد و تنظیم دقیق قرارداد موجب می‌شود که هر دو طرف از حقوق خود به‌خوبی آگاه باشند و از بروز مشکلات حقوقی جلوگیری شود.

  چه قوانین در این قرارداد باید رعایت شود؟

در تنظیم قرارداد استخدام مشروط، رعایت مجموعه‌ای از قوانین و مقررات الزامی است. این قرارداد باید مطابق با قانون استخدام کشوری تنظیم شود و شرایطی مانند مدت زمان قرارداد، حقوق و مزایا، نوع بیمه و شرایط مرخصی باید به وضوح مشخص شوند. از طرف دیگر، کارمندان پیمانی باید تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار گیرند و در قرارداد باید موارد مربوط به مالیات و مالیات بر درآمد نیز ذکر گردد. همچنین، با توجه به حساسیت‌های اطلاعاتی در برخی حوزه‌ها، ممکن است شرایط مربوط به حفظ محرمانگی اطلاعات نیز در قرارداد گنجانده شود. 
البته باید قوانین مربوط به فسخ قرارداد و شرایط خروج از همکاری به طور شفاف تعیین شده باشد تا از بروز مشکلات قانونی جلوگیری شود. نمونه قرارداد استخدام پیمانی را از کارفرما می توان دریافت کرد.

مزایای قرارداد استخدام پیمانی چیست؟

 این نوع توافقنامه با توجه به نمونه قرارداد استخدام پیمانی برای کارمندان مزایای خاصی دارد که باعث جذابیت آن نسبت به سایر انواع قراردادها می‌شود. یکی از مهم‌ترین مزایا، امکان استخدام رسمی پس از پایان مدت پیمانی است که به کارمندان فرصت می‌دهد در صورت عملکرد مطلوب، قرارداد خود را تمدید یا به صورت رسمی مشغول به کار شوند. علاوه بر این، کارمندان پیمانی از مزایای شغلی بیشتر نسبت به نیروهای قراردادی بهره‌مند می‌شوند، مانند بیمه تأمین اجتماعی و مرخصی‌های سالیانه که برای این دسته از کارکنان در نظر گرفته شده است. 

کارکنان پیمانی به دلیل مدت‌زمان مشخص قرارداد، می‌توانند با انعطاف بیشتر در شرایط کاری خود، به راحتی با کارفرما مذاکره کرده و توافق‌های مطلوبی داشته باشند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که بسیاری از افراد جذب این نوع قرارداد شوند.

معایب قرارداد استخدام پیمانی چیست

معاهده کاری پیمانی معایبی نیز به همراه دارد که برای برخی افراد می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. یکی از معایب اصلی این نوع قرارداد، عدم امنیت شغلی بلندمدت است. کارمندان پیمانی تنها برای مدت مشخصی مشغول به کار هستند و پس از پایان قرارداد، باید منتظر تمدید یا خاتمه آن باشند. این وضعیت می‌تواند برای افرادی که به دنبال ثبات شغلی هستند، نگران‌کننده باشد. همچنین، کارمندان پیمانی در مقایسه با کارمندان رسمی، ممکن است مزایای کمتری دریافت کنند و دسترسی به فرصت‌های شغلی و ارتقاء کمتری داشته باشند. در نهایت، برخی از کارکنان پیمانی ممکن است در مقایسه با همکاران رسمی خود، حقوق پایین‌تری دریافت کنند، چرا که قراردادی موقتی و بدون تعهد بلندمدت به نظر می‌رسد.

 انواع قرارداد استخدام پیمانی

به طور کلی در این نوع قرارداد کاری چند نوع مختلف تنظیم می‌شوند که بسته به شرایط کارفرما و نوع پروژه می‌توانند متفاوت باشند. این انواع به نحوه پرداخت حقوق، مدت قرارداد و نوع وظایف تخصیص یافته به کارکنان بستگی دارند. یکی از این انواع، قرارداد پیمانی مدت‌دار است که به مدت زمانی مشخص از پیش تعیین شده برای استخدام فرد تنظیم می‌شود. نوع دیگر قرارداد پیمانی پروژه‌ای است که برای انجام یک پروژه خاص و با زمانبندی معین طراحی می‌شود و پس از پایان پروژه، قرارداد نیز به اتمام می‌رسد.
در برخی موارد، ممکن است قرارداد پیمانی قابل تمدید مورد استفاده قرار گیرد که این نوع قرارداد در صورت رضایت کارفرما و کارمند، قابلیت تمدید برای مدت بیشتری را دارد. در این قراردادها معمولاً برای ارزیابی عملکرد کارمند و تصمیم‌گیری در مورد ادامه همکاری توجه ویژه‌ای صورت می‌گیرد.

مدارک مورد نیاز جهت عقد قرارداد استخدام پیمانی

برای انجام مراحل قانونی و تکمیل قرارداد استخدام پیمانی، ارائه برخی مدارک ضروری است. این مدارک به کارفرما کمک می‌کنند تا هویت، سوابق و صلاحیت‌های شغلی فرد را بررسی کرده و قرارداد را بر اساس ضوابط مشخص منعقد کند.

مدارک مورد نیاز شامل موارد زیر خواهد بود:

• مدارک شناسایی: اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه برای احراز هویت الزامی است.
• عکس پرسنلی: ارائه یک یا دو قطعه عکس ۳×۴ برای درج در پرونده کارمندی ضروری می‌باشد.
• سفته ضمانت: در بسیاری از موارد، کارفرما برای تضمین تعهدات شغلی، سفته‌ای با مبلغ مشخص از کارمند دریافت می‌کند. مبلغ این سفته بسته به نوع قرارداد و سیاست شرکت متفاوت خواهد بود.
• مدارک تحصیلی: ارائه اصل و کپی مدارک تحصیلی مرتبط با شغل مورد نظر برای بررسی صلاحیت علمی و فنی لازم است.
• کارت پایان خدمت یا معافیت: برای آقایان، ارائه اصل و کپی کارت پایان خدمت یا معافیت نظام وظیفه الزامی است.
• گواهی سوابق کاری: در صورتی که فرد سابقه کار داشته باشد، ارائه گواهی اشتغال از محل کار قبلی می‌تواند به ارزیابی بهتر کارفرما کمک کند.
• سایر مدارک: بسته به نوع شغل و سیاست‌های شرکت، ممکن است مدارک دیگری مانند گواهی سلامت پزشکی، گواهی عدم سوء پیشینه یا سایر اسناد مرتبط درخواست شود.

با آماده‌سازی این مدارک، فرآیند استخدام پیمانی سریع‌تر انجام خواهد شد و مشکلات احتمالی در روند عقد قرارداد به حداقل خواهد رسید.

حقوق دریافتی کارمندان پیمانی

کارمندان پیمانی بر اساس احکام حقوقی خود دریافتی مشخصی دارند که شامل حقوق پایه، مزایا و کسورات مختلف می‌شود. در این بخش، جزئیات نحوه محاسبه حقوق دریافتی این دسته از کارمندان تشریح شده است.

۱. اجزای حقوقی کارمندان پیمانی

حقوق کارمندان پیمانی شامل چندین مؤلفه است که هر یک تأثیر مستقیمی بر میزان دریافتی نهایی دارند. این مؤلفه‌ها عبارت‌اند از:

• حقوق پایه: مبلغی که بر اساس جایگاه شغلی، میزان تجربه، تحصیلات و ضوابط سازمانی تعیین می‌شود.
• فوق‌العاده شغل: پرداختی اضافه بر حقوق پایه که بر اساس ماهیت و سختی شغل مشخص می‌شود.
• حق شاغل: مبلغی که به سابقه کاری و تخصص فرد بستگی دارد.
• تفاوت تطبیق: مبلغی که برای جبران تغییرات حقوقی و جلوگیری از کاهش حقوق پرداخت می‌شود.
• فوق‌العاده شرایط محیط کار: پرداختی مربوط به شرایط سخت محیط کار (مانند مناطق گرمسیری، مرطوب، دورافتاده و...)
• فوق‌العاده بدی آب‌وهوا: برای جبران سختی‌های ناشی از کار در مناطق با شرایط جوی نامساعد.
• کمک‌هزینه‌های قانونی: شامل کمک‌هزینه عائله‌مندی، اولاد و مزایای مرتبط با ایثارگری یا مناطق کمتر توسعه‌یافته.

۲. کسورات قانونی حقوق کارمندان پیمانی

برای محاسبه حقوق خالص قابل پرداخت به کارمند پیمانی، کسوراتی از حقوق وی کسر می‌شود که شامل موارد زیر است:

• حق بیمه تأمین اجتماعی سهم کارمند: معادل ۷٪ از کل آیتم‌های مشمول بیمه تأمین اجتماعی در حکم حقوقی.
• بیمه عمر سهم کارمند: مبلغی که برای پوشش بیمه عمر از حقوق فرد کسر می‌شود.
• پس‌انداز کارکنان سهم کارمند: مبلغی که برای پس‌انداز اجباری کارکنان منظور شده است.
• بیمه تکمیلی سهم کارمند: هزینه‌ای که برای بهره‌مندی از خدمات بیمه تکمیلی از حقوق فرد کسر می‌شود.
• مالیات: معادل ۱۰٪ از حقوق مشمول مالیات، پس از کسر برخی آیتم‌های معاف از مالیات (بیمه‌های درمانی، معافیت‌های قانونی و...)

 سایر کسورات: ممکن است شامل اقساط وام‌های دریافت‌شده، کسورات تعهدی و سایر پرداختی‌های قانونی باشد.

 تبصره: کارمندان جانباز و فرزندان شهدا از پرداخت مالیات و سهم بیمه تأمین اجتماعی معاف هستند و این مبالغ توسط دولت پرداخت می‌شود.

۳. نحوه محاسبه حقوق خالص دریافتی کارمندان پیمانی

برای محاسبه حقوق دریافتی نهایی، فرمول زیر استفاده می‌شود:

حقوق قابل پرداخت به کارمند پیمانی = کل حکم حقوقی - (مجموع کسورات قانونی)

که در آن:

• کل حکم حقوقی شامل تمام مزایا و فوق‌العاده‌های مشمول حقوق است.
• کسورات قانونی شامل بیمه تأمین اجتماعی، بیمه عمر، پس‌انداز، بیمه تکمیلی، مالیات و سایر کسورات می‌باشد.

۴. نحوه پرداخت حقوق و الزامات قانونی

پرداخت حقوق کارمندان پیمانی به‌صورت ماهانه انجام می‌شود و کارفرما موظف است کسورات مربوط به بیمه و مالیات را حداکثر تا یک ماه پس از پرداخت حقوق به حساب سازمان‌های مربوطه واریز کند.

• سهم دولت در تأمین هزینه‌های بیمه‌ای
• سهم بیمه تأمین اجتماعی دولت: ۲۰٪ از کل آیتم‌های مشمول بیمه تأمین اجتماعی
• سهم بیمه عمر دولت
• سهم پس‌انداز کارکنان دولت
• سهم بیمه تکمیلی دولت (برای جانبازان و فرزندان شهدا)

۵. خلاصه فرآیند محاسبه حقوق کارمندان پیمانی

• مرحله اول: محاسبه کل حکم حقوقی شامل حقوق پایه، مزایا و فوق‌العاده‌ها
• مرحله دوم: محاسبه کسورات شامل بیمه‌ها، مالیات و سایر موارد
• مرحله سوم: کسر کسورات از حقوق کل و محاسبه مبلغ خالص دریافتی
• مرحله چهارم: واریز حقوق به حساب کارمند و پرداخت کسورات به سازمان‌های مربوطه

با توجه به این فرایند، کارمندان پیمانی می‌توانند حقوق خود را بر اساس عوامل فوق محاسبه کرده و از جزئیات کسورات و دریافتی نهایی خود مطلع شوند.

مدت زمان مرخصی در قرارداد استخدام پیمانی

بر اساس ماده ۹ مقررات استخدام پیمانی، کارمندان پیمانی در هر سال کاری یک ماه مرخصی استحقاقی با دریافت حقوق و فوق‌العاده‌های مربوطه دارند که این مدت به نسبت زمان خدمت آن‌ها محاسبه می‌شود. در صورت عدم استفاده از مرخصی، معمولاً امکان ذخیره آن برای سال‌های بعد وجود ندارد. 

علاوه بر مرخصی استحقاقی، کارمندان پیمانی می‌توانند در شرایط خاص از مرخصی بدون حقوق یا مرخصی استعلاجی مطابق با قوانین و مقررات مربوطه استفاده کنند.

نتیجه گیری

قرارداد استخدام پیمانی به عنوان یکی از مدل‌های متداول استخدام در بخش دولتی، ویژگی‌های خاص خود را دارد. این نوع قرارداد به دلیل محدودیت مدت‌زمانی که برای کارمند تعریف می‌کند، فرصتی برای ارزیابی عملکرد و انجام وظایف به صورت موقت فراهم می‌آورد. در این قراردادها، شرایط مختلفی مانند حقوق، مدت زمان، وظایف شغلی و مزایای کاری باید به دقت تنظیم شود تا از بروز مشکلات حقوقی جلوگیری گردد. 
از طرفی، کارکنان پیمانی نسبت به کارمندان قراردادی و حتی رسمی مزایای ویژه‌ای دارند، ولی همچنان با چالش‌هایی چون عدم امنیت شغلی بلندمدت روبه‌رو هستند.

برای کسب اطلاعات دقیق‌تر در خصوص تنظیم و شرایط قراردادهای استخدامی پیمانی، آشنایی با قراردادهای آزمایشی و یا بررسی فرصت‌های شغلی مرتبط، می‌توانید به بخش مقالات سایت جاب هنر مراجعه کنید و از اطلاعات این بخش استفاده نمایید.

سوالات متداول